Thuisreis met zeilkreun, deel 8

Marstal revisited 

We waren in deel 7 geëindigd bij de avondwandeling door het havenplaatsje Marstal op het mooie eiland Aerø.  Tijdens de wandeling kwamen er herinneringen naar boven aan onze vorige twee bezoeken en vertrekken rond 15 jaar geleden. De eerste keer vertrokken we terwijl er een grote bui op zee lag met onweer. Dit was de eerste keer dat we dat wetende toch uitvoeren. Vonden we heel stoer van onszelf. Een paar jaar daarna voeren we Marstal uit en viel de wind weg.  We lieten ons zachtjes drijven op zee en zijn toen Shanty liederen gaan zingen. We zongen destijds in een Shantykoor en hadden onze liedjesmap meegenomen. Na een paar liedjes hoorden we opeens een gesnuif rond de boot. Dat kwam van bruinvissen, een klein soort dolfijn. We waren midden in een grote school terecht gekomen. Het leek wel of ze nieuwsgierig waren naar ons gezang want ze bleven lang in onze buurt. Een prachtige ervaring! 

We waren inmiddels klaar voor ons vertrek naar Kiel. 35 nautische mijl, ongeveer 50 km. Het zou windkracht 5 worden uit het westen. Redelijk wat wind en omdat je nooit kunt weten had ik het zeil alvast dubbel gereefd en onze high aspectfok er op gezet, een vlakgesneden fok voor hoog aan de wind en voor veel wind. Eerste helft ging heerlijk, lekker scheuren met halve wind (dat is voor zeilers een fijne wind, dwars op de boot).

Gaandeweg nam de wind toe, draaide wat meer naar westzuidwest en werd vlagerig. Dit betekende hoog aan de wind zeilen en dus veel concentratie. Af en toe, in vlagen van 7 bft, liep de boot 'uit het roer' dat betekent dat er plots teveel druk op het roer komt doordat de boot zo schuin vaart, de boot wordt even onbestuurbaar en gaat in de wind liggen. In principe geen probleem voor de boot maar wel voor het ego van de schipper want het is een moment van controleverlies. Ondanks alles wel weer zeilgevoel. Zeilen op de milimeter op grote golven, met een snelheid van ruim 6 knopen boort de boeg in het zilt. Ik vraag me af of ik wel of niet goed uitkom want kruisen onder deze omstandigheden is geen pretje.  Geen kust te zien want matig zicht, beetje adrenaline en gevoel dat je leeft, één bent met de natuur. Ik zat regelmatig met een grijns op mijn gezicht als een overslaande golf over het dek spoot en we net op tijd achter de buiskap doken om de volle laag te ontwijken. En soms wel recht op je smoel. Whaaa! Dit is toch wel de mooiste eindsprint naar Kiel, de laatste mijlen van het rondje Oostzee! Althans, dat gold voor mij. José had het gaandeweg 'iets' minder dan ik.  We dachten, als we de mond van de Kieler fjord invaren dan zal het wel rustiger worden. Maar het tegendeel was waar. We moesten uitwijken voor vrachtschepen, een vuurtoren op een kunstmatig eiland in de monding en anderen scheurende zeilschepen. Dus toch nog een paar slagen maken in een steeds vlageriger wind. Wat een concentratie, Pfff. José zei: de boot heeft het naar haar zin, ze gaat er van kreunen. Dat bleek ik dus te zijn, door de concentratie. Ik denk dat ik last heb van zeilkreun. Volgens José hoorde ze het al vaker. Maar goed, de vlagerige harde wind en de drukke scheepvaart ontnamen ons wel een beetje zeilplezier. Strak zaten we in de boot en vonden het wel goed zo. Maar de haven nabij het Kielerkanaal was nog enkele mijlen verderop en de fjord werd smaller en drukker. Na het smalste stuk met een mooie vuurtoren op een landtong werd het weer breder en konden we het fok wegrollen en het grootzeil laten zakken.  Op de motor tuften we de goed beschutte haven Stickerhorn in zodat we eenvoudig konden aanleggen achter een grote catamaran aan het eind van een betonnen steiger die ook door grote groepen meeuwen als rustplaats werd gebruikt. Goed te zien want wit uitgeslagen. Lastig lopen. 

Sluis en kanaal

De volgende ochtend weer vroeg op om naar de Kiel Holtenau sluis te varen, de ingang van het Kieler (Noord-Oostzee) kanaal. Vlak bij de ingang zag ik zeilboten de sluis invaren. Verdikke, toch weer te laat? Met een hoop gas scheurde ik naar de ingang maar zag dat ik gelijk met een containerschip aan zou komen. We riepen de sluis op via de Marifoon. We werden te woord gestaan door een een Engelsman, onmiskenbaar. Even geduld, het groene containerschip eerst, ze zouden de Daya oproepen. In de wind waren we rondjes aan het varen totdat een ander schip dan wij werd opgeroepen. Onduidelijk verhaal dus ik riep ze aan met de vraag of wij ook mee naar binnen konden. Helaas was de Engelsman waarschijnlijk coffee drinken en licht geïrriteerd kregen we een antwoord in een rap afgebeten Duits waar ik weinig chocolade van kon maken. Het andere schip, ook Nederlanders, ook niet. Het deed me denken aan een youtube filmpje over taalverbetering. De German Coastguard zet tijdelijk even een stagiair achter de knoppen. Er komt een  noodoproep binnen: "mayday mayday mayday, we are sinking,  i repeat, we are sinking".  Antwoordt de stagiair (met een vet Duits accent): "What are you thinking about?" 

Dus na de onduidelijke aanwijzingen via de marifoon voeren we maar naar binnen en legden achteraan naast het grote schip vast aan drijvende vlonders.

Toen ik op die vlonders stond zag ik hoe vuil de waterlijn van ons schip was en met een borsteltje begon ik het schoon te maken. De dame van het andere Nederlandse zeilschip kwam voor een praatje en José en de man van de dame kwamen er ook bij. Na een minuut of 10 hoorden we iemand roepen. Boven in de commando-toren van het enorme sluis complex stond een man geïrriteerd te zwaaien en te roepen dat we weg moesten varen. Inmiddels was de sluis open gegaan en moesten we eruit, het vrachtschip lag op ons te wachten. Blijkbaar hadden we naast onze boten de marifoon commando's niet gehoord. Zo snel was dat schutten nog nooit gegaan! 

Op het kanaal kwamen we weer in een prettig monotoon ritme. Mooie glooiende oevers,

campers bij de pontjes, vogels in de bomen en cirkelende roofvogels erboven en vooral veel zeilboten onderweg richting Kiel. Na 25 kilometer kwamen we bij het stadje Rendsburg, het enige stadje onderweg aan het kanaal. We hadden daar afgesproken met Frieda en Joop, we hadden hen op de heenweg ontmoet, een paar dagen mee opgevaren en op Borkum gelegen in afwachting van een gunstig moment voor de sprong naar Helgoland/ Elbemonding. Zij waren daarna naar het noorden gevaren, naar Noorwegen en tussendoor hebben de dames app contact gehouden.

Rendsburg

En nu dus warm weerzien in Rendsburg, in een klein leuk haventje waar ze een box voor ons hadden gereserveerd.

' s Middags aan de borrel met hen en daarna ook met clubleden van het Duitse haventje. Allemaal super gezellig maar voor mij een borrel, een wijntje en een biertje teveel op een lege maag.

Dankzij een wonder ben ik nog op de boot gekomen. De dag er na ben ik de boot en bed niet afgekomen want 'keine lust'. Pas toen het weer kon kleine hapjes gegeten en zeker drie dagen geen biertje.

Eiderkanaal

De derde dag zijn we weer verder over het Kielerkanaal gegaan. Nu met 3 boten, Frieda en Joop hadden onderweg mensen ontmoet waar het ook mee klikte. Aitske en Pieter. Twee afgetrainde krasse no nonsense senioren die al flinke tijd senioren zijn (moet oppassen, ze lezen mee :-) die er niet voor terug deinzen om 's nachts door te zeilen en die onlangs langs de kust van Noorwegen om de Noordkaap tot Rusland zijn gezeild. Ik vind dat een enorme prestatie, jawel Aitske, is niet gewoon, vind ik bijzonder moedig. Dus met drie boten naar de ingang van het Eiderkanaal en aangelegd aan lange steigerkades waar voor de nacht gelegen kan worden, want tussen zonsondergang en zonsopkomst mag er door de pleziervaart niet op het Kielerkanaal gevaren worden. Dit is dus een uitwijk/recreatieplek.   

Mooie plek zonder faciliteiten in een natuurlijke en agrarische omgeving na 65 km kanaal. Fluitende vogels, rennende koeien ( oh oh, Rawhide) en veel vliegen vers van de koeienkont.

Brunsbűttel / Cuxhaven

 De laatste 34 km gingen weer lekker monotoon voorbij, haast meditatief, tot een paar km voor de sluis van Brunsbűttel, waar je in de Elbe komt. Plots verscheen een inkt zwarte lucht die snel naderbij kwam. We besloten om aan te leggen vlak voor de sluis. We lagen nog niet of de bui met onweer, windvlagen en roffelende regen barstte los. Net op tijd. Hoewel...een huurboot probeerde aan te leggen maar had moeite. In mijn regenpak sprong ik op de kant om te helpen. Kostte veel moeite, dus alsnog een kletsnat pak. Na ongeveer een kwartier was de bui over. Palaver. Het zou de komende paar uur rustig blijven tussen de buien. We gingen rap door de zeesluis de Elbe op tegen een pikzwarte lucht achter en zware wolken voor ons, een beetje met het gevoel als het lied van drs. P. over de arreslee in Rusland achtervolgd door wolven.

We hebben gelukkig niets of niemand overboord hoeven gooien en zonder incidenten kwamen we in Cuxhaven aan. Wel altijd weer spannend om met een dot stroom mee van rivier tij, op tijd op te sturen om de relatief smalle ingang van de haven in te sturen. In Cuxhaven zijn we een paar dagen gebleven omdat daarna de grote sprong over de Noordzee (Duitse Bocht) naar het eiland Norderney gemaakt moest worden, ongeveer 90 km. Daar is de juiste wind en tijdstip (tij) voor nodig. En dat was nog niet aan de orde. Met onze fietsjes hebben we het achterland bekeken. Niet veel aan, het is vooral het strand (slik volgens Joop) waar de toeristen op afkomen. Kilometers betaald slik want men moet langs kassa's het strand op. Of in een strandstoel (de charmante Duitse twee persoons Korb) op de zeedijk of op een rafelrandje aan de dijk.

De stad zelf heeft een stukje aardig centrum maar dat was goed zoeken want het stond zelfs niet aangegeven. In de jachthaven, met vele nationaliteiten, was het bijzonder dat vrijwel iedereen met een flinke reis bezig was en op het juiste moment wachtte. Dat schept een band. Soms kwam je boten tegen die je al eerder ergens onderweg was tegen gekomen of zoals Frieda en Joop een boot van hun vereniging. In de haven 2 zeehondjes, de ene dood, de ander levend en speels.

Toen we na twee dagen besloten de volgende dag de sprong te ondernemen naar Norderney hadden Aitske en Pieter al bedacht de nacht door te gaan naar Lauwersoog. De bikkels. 

Norderney

Om 5.30 gooiden we de lijnen los. Nog net geen stroom mee naar buiten maar dat zou binnen een uur wel het geval zijn. De Elbe vanaf Cuxhaven was met hoog water op het oog één grote waterplas maar schijn bedriegt. De geul bestaat uit een hoofdgeul voor de beroeps scheepvaart en twee nevengeulen voor de pleziervaart. De rest is heel ondiep. De Elbe is berucht vaarwater, vooral als de wind fors is en tegen de flinke stroom in gaat. Dan worden de golven hoog en steil. Met windkracht 6 tegen stroom wordt er afgeraden om de Elbe op of af te varen, dan kunnen er gevaarlijke zeeën ontstaan. Daarom is het regelmatig druk in Cuxhaven met wachtende boten. Maar nu was het weer ideaal.

Nou ja, zo weinig wind dat de motor het werk moest doen. Zeiltje bij voor een ietsje extra ondersteuning. Na ongeveer 12 uur motoren liepen we Norderney aan.

Norderney was een beetje als Terschelling in het hoogseizoen, overvol dus stapelen. Na een eenvoudige maaltijd aan boord tijd voor slapen in de klam-warme boot, want de volgende ochtend verder bij zonsopkomst.

Lauwersoog

Opnieuw een lange tocht voor de boeg op de motor door gebrek aan wind. De stuurautomaat er op en gaan. Prachtige zonsopkomst, zon net boven het eiland. 

Uitgebreide fotosessie. Mooie tocht langs Duitse Waddeneilanden Juist en Borkum, oversteek van de Eems en dan, met wat nevel, Rottum en Schiermonnikoog. Vlak voor de oversteek van de Eems zegt José ineens: de tablet laadt niet meer op en de omvormer geeft een rood lichtje. Mhm, rot dat hij nu de geest geeft. De plotter (zee tomtom) was er ook al mee gestopt. José gaat meteen naar binnen om onze positie op de kaart aan te tekenen en de koers handmatig uit te zetten. Op de Smartphone zouden we ook kunnen navigeren via Navionics, maar die liep ook rap leeg. Wel rot dat alles tegelijk uitviel. Gut, doet de dynamo het wel goed? Ik kijk op de spanningsmeter en zie dat de accu's nog maar 10 volt leveren. Oei, dat is niet goed voor de accu's. Alles uit wat veel stroom verbruikt; de koelkast en de stuurautomaat. De zonnepanelen moeten ook maar bijspringen, dus beide uitgeklapt naar de horizontale stand. Langzaam loopt de spanning weer op. Ik vermoed dat de extreme warmte de koelkast overuren heeft doen draaien en de golven van achteren ook de stuurautomaat maximaal heeft belast. Afgelopen nacht had de koelkast door de warmte ook bijna continue gedraaid. Dan maar weer met de hand sturen, in de zon. Oh wat is het heet. De boot gaat ongeveer net zo hard als het beetje wind dus dat heft elkaar op. In de verte zie ik de aanloop naar Lauwersoog en Schiermonnikoog. Dan zullen we een bocht maken en vangen weer wat wind. Maar de aanloop is nog 5 nm van ons verwijderd dus nog zeker een uur, en de zon is genadeloos. Ik voel me als een man midden in de woestijn zonder schaduw. Het zweet gutst van mij af en ik begin bang te worden van die hitte. Ik wil schaduw en wind! Ik drink veel water en staar strak naar de betonning in de verte die maar langzaam dichterbij komt. Pfft nog zeker een half uur afzien. Mijn petje en kleren druipen van het zweet. Nog een kwartier. Eindelijk komen we bij de eerste van een reeks boeien en kunnen we bakboord uit waardoor we wat wind vangen. Heerlijk, dat zorgt voor een beetje verkoeling. Ik voel me direct weer wat pittiger. We varen ongeveer gelijk met een andere zeilboot de aanloopgeul in en die vangt al wat wind met hun zeilen en loopt op ons uit. Door een listigheidje en scherpe navigatie (op de iphone van José) liggen we snel weer voor. Dat zal even lekker worden, en dat in steenkolenduits omdat het een Duitse boot betreft: Das sal ja eben lecker werden, of zo. Maar helaas, hun boot is lichter en zeilt toch weer voorbij. Daarna zakt de wind weer weg. Te heet voor fratsen dus startten we de motor weer en al groetend varen we voorbij. Niet sportief maar een geval van lijfsbehoud. Later komt er toch weer een briesje en zeilen we hoog aan de wind naar de buitenhaven van Lauwersoog, ons einddoel voor vandaag.

Het laatste stukje

In Lauwersoog blijven we nog twee volle dagen met Frieda en Joop en ook weer Aiske en Pieter.  Het is heet in Nederland en hier staat nog een zeewindje. Lekker zwemmen in de haven. Toen de wind weer naar west draaide zijn we de Dokkummer Ee opgevaren en hebben aan een landje overnacht. De dag erop via Dokkum naar Leeuwarden getuft en even voor Leeuwarden weer aan een landje aangelegd voor de nacht. Daar lagen Frieda en Joop ook al. Heerlijk gezwommen. Daarna via Franeker naar Harlingen. Na Harlingen naar Makkum en nu liggen we in het IJsselmeer aan een eilandje van Rijkswaterstaat: 'de Kreupel' 

en verwachten we in een paar dagen, via Amsterdam, weer in onze thuishaven te zijn.

Epiloog en scheepsinfo

Allereerst wil ik iedereen bedanken voor de reacties. Het was echt een warm bad. Ik heb wel eens verzucht: Dat blog is een blog aan mijn been, want ik had niet altijd inspiratie en het kostte best veel tijd. Maar al die reacties van jullie, mijn mailbox zat echt heel vol, gaven ons een push om door te blijven gaan want daaraan zagen we dat het blog echt gelezen en gewaardeerd werd.

Voor ons zijn de drie maanden heel louterend geweest. José is beter gaan slapen (meestal) en ik heb rust en vrijheid gevonden. Maar vooral hebben we elkaar gevonden. Het was ook zeker een innerlijke reis. We hebben de druk om te presteren en te moeten voor een groot gedeelte achter ons gelaten. Vaak bleven we meerdere dagen op één plek liggen om de stad of het achterland te ontdekken. In die dagen werden we regelmatig later wakker dan we ons kunnen heugen. Geen druk, geen tv, geen radio, maar tijd voor elkaar. Klinkt misschien saai maar dat hebben wij zeker niet zo ervaren. Wij vonden het heerlijk om altijd buiten te zijn en ons vrij te voelen. Het was ook heel gezellig om met Frieda,  Joop, Aitske en Pieter op te trekken. En het zal best pittig zijn om weer in het arbeidsritme te moeten duiken. Vrijheid is verslavend!

De tocht is prima verlopen. Geen schades aan de boot of apparatuur en het enige wat ik een paar dagen geleden op de Dokkummer Ee heb opgelopen is een dubbelgeklapte enkel, dik en pijnlijk. Dat geneest wel weer.

Onze boot is een Jeanneau 32.1 van 9.50 x 3.30 meter en 1.45 meter diep en heeft een helmstok en geen stuurwiel. Er is uiteraard een kombuis en toilet aan boord. En twee aparte slaapruimten. Wij sliepen achter onder de kuip, de punt was onze opslagruimte. We hebben drie keer gebruik gemaakt van wasmachines, tussendoor af en toe een handwas. We hebben een opblaasbaar bijbootje met elektrische buitenboordmotor maar dat hebben we niet gebruikt. We hebben twee goede vouwfietsen bij ons en die hebben we vaak gebruikt. Heerlijk om regelmatig met de fiets het achterland te ontdekken. We hebben na het oversteken van de grens nauwelijks het nieuws gevolgt waardoor ik behoorlijk los kon komen van Nederland.  Alleen Nieuwsweekend, met Mieke vd Wey en Peter de Bie af en toe gepodcast.

Groeten en bedankt,

José en Chris