Klaar om te wenden? Naar de oostzee in 2022. Epiloog.

EPILOOG

En toen stopte het blog.

De volgende aflevering stond klaar, maar we wendden de steven richting huis.

Velen van jullie weten het al. We kregen het verpletterende bericht dat Carl, de broer van Chris onbehandelbaar ziek was, met een prognose van 3- 6 maanden. Misschien naief, maar daar hadden we ondanks verlies van gewicht en lusteloosheid nooit serieus aan gedacht. Zoals ook alle artsen, begeleiding en behandelaren niet.

Carl was een meester in zorg mijden. In relativeren en “ komt wel goed”. Positief blijven was zijn motto, tot het niet anders kan, “dan moet ik het accepteren”. We hebben ons laten misleiden.

Carl had de uitslag nog niet binnen, opgewekte praatjes aan de telefoon tijdens een flinke bui in Århus.

Wat volgde waren surrealistische weken. We waren onderweg van Århus naar Ebeltoft in het Kattegat met het plan om over te gaan steken naar Zweden, naar de Scherenkusten toen we het bericht kregen. Een flink eind weg van huis. We voeren terug door een prachtig eilanden gebied, verdrietig, vol zorg, in het weemoedige besef van de eindigheid en inleveren van weer een stukje “ vanzelfsprekendheid” in het leven. Carl zou er niet meer vanzelfsprekend en “eeuwig”  zijn. Zoals wij in februari al met mijn zus Nettie moesten ervaren. Wij zouden niet meer vanzelfsprekend een plan kunnen maken voor herhaling of afmaken van deze reis zoals je dat op jongere leeftijd makkelijker denkt. Zo werd het ook een stukje afscheid nemen van ons eigen leven zoals we dat gewend zijn te leven.

Big brother heeft ons gespot in Kiel. Stond op internet, op Vesselfinder.

We hadden dagelijks telefonisch contact met Carl, een fijne nabijheid, zij het op afstand, die we nog niet eerder zo vaak en open met hem meegemaakt hadden. Hij aanvaardde het lot, wilde zo lang mogelijk thuis blijven. Wij kregen “ kantoor aan boot”. Er moest hulp geregeld worden. Kennelijk vond de huisarts dat niet tot haar taak horen. Enfin, varend bellen, appen en mailen, regelen en overleggen met oa opgeschaalde begeleiding, GGZ, thuiszorg, huisarts, zus Mieke.

Ondertussen bleef Carl geinteresseerd in onze tocht. Hij wilde foto’s en filmpjes zien en belevenissen horen en we hoefden nog niet naar huis te komen. Hij reisde op die manier een beetje met ons mee.

Donkere wolken en zware buien boven de Grote Belt. Tevens  de naam van de straat waar Carl woonde.

Tot zijn begeleidster ons inseinde dat ze hem achteruit vond gaan. We hebben de boot onmiddellijk de dichtstbijzijnde haven ingestuurd, Rendsburg, en zijn per trein naar huis gegaan. 

Boemel naar Hamburg en daarna snelle trein richting Amsterdam.

We hadden een heel mooi gesprek met hem bij hem thuis. Na een uur was hij moe en omdat hij de volgende dagen iedere dag hulp had “hoefden we pas 3 dagen later terug te komen”. Dilemma, gaan we thuis zitten wachten? Konden we dan niet beter zsm de boot naar huis varen zodat we er zouden zijn als hij echt zou verslechteren? De Duitse bocht stond voor de deur, geen makkelijk stuk zee maar het weer leek gunstig te worden. We zijn terug gegaan. We hebben nog nooit zoveel dagen achter elkaar zo lang gevaren.

Verplichte rustdag op Helgoland, de wind stond stevig verkeerd. Even op adem komen en uitrusten. Op rustig pleintje ons dagelijkse gesprek met Carl. Hij vond het  "best een mooi eiland".

Maar ook ondanks dat, haalde de tijd en de ziekte ons in. Die 3-6 maanden levensverwachting sloegen nergens op. Toen we over het Lauwersmeer voeren belde Carl dat het niet meer ging. De ambulance was al geweest, maar na overleg met zijn huisarts hadden ze hem niet meegenomen. “ Geef hem maar vocht”. Onwaarschijnlijk! Hij bleek niet meer bij zijn eten te kunnen komen, laat staan klaar te kunnen maken, maar ook geen drinken. Hij had het heel ver laten komen en had iedereen op het verkeerde been gezet. Ook in onze dagelijkse gesprekken had hij niets gezegd. Wel vroeg hij steeds hoe lang we nog weg waren. 

"We varen de Eems over en zijn weer in Nederland, Carl". Antwoord per app: "Hoi weer in Nederland :-) "

Dat had een signaal kunnen zijn. Met hulp van zijn begeleiders is hij met politie, want hij kon de deur niet meer open doen, en ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Wij zijn met de trein vanuit Friesland naar huis gegaan. En later vanuit Enkhuizen weer snel op en neer. Steeds 1 dag weg. Maar het ging onvoorstelbaar snel.

Nog geen 2 weken na zijn opname, 4 weken na zijn diagnose, is hij op 10 juli overleden. We waren er bij. Verdrietig en dankbaar voor het contact dat we met elkaar gehad hadden en verwezen door de loop die het leven genomen had. Hadden we het anders moeten doen? Niet terug varen maar direct naar huis gaan? Ja en nee. Misschien hadden we eerder gezien dat het mis ging. Hoewel ik me dat afvraag. Maar ook hadden we dan dit intense contact niet met elkaar gehad. We blijven achter met de verwondering dat hij dit zo autonoom heeft kunnen kiezen. Niet lijdzaam, nee zo ging het gewoon.

Hij bleef ondanks alles steeds zelf bepalen hoe hij het wilde. Hij wilde rust, geen gesleep in en naar het ziekenhuis, geen behandeling en heel lang geen pijnstilling, hij klaagde niet. Pas de laatste paar dagen ging hij accoord met morfine.

Het dwingt respect af hoe Carl zo de regie hield.

Tekst José